یادگیری آنلاین به کدام سو می‌رود؟

خشایار قدیری نژاد

آینده یادگیری آنلاین – Leah Belsky – مجله کسب و کار هاروارد – اکتبر 2019

یادگیری آنلاین

چارلز دبلیو الیوت، با سابقه‌ی 40 سال ریاست دانشگاه هاروارد، در مقاله‌ی آخر خود، با عنوان آموزش جدید، مسیر جدیدی را برای آموزش ترسیم کرده بود. این مقاله که در سال 1869 نوشته شده، باعث بروزرسانی مداوم محتوا و نحوه‌ی یادگیری دانشجویان شد. یکی از نتایج این مقاله این بود که، تحصیل همراه با جامعه تکامل یابد. این رویکرد حتی امروز نیز بعد از 150 سال، مناسب و قابل استفاده است.

آینده یادگیری آنلاین

امروزه باید تحصیلات عالی را در دنیایی که توسط تکنولوژی احاطه شده است، مورد تجدید نظر قرار داد. طبق مشاهدات اخیر فرنام جهانیان، رئیس دانشگاه کارنگی ملون (Carnegie Mellon)، «سرعت تغییرات اجتماعی، احتیاج به اصلاحات را ضروری تر می‌سازد و فشار دو چندانی بر روی تحصیلات عالی به عنوان موتور پیشرفت اقتصاد دانش بنیان قرار دارد».

تغییر مهارت‌‌‌ها و شغل‌‌‌ها سریعتر از آن است که مردم یا سازمان‌‌‌ها بتوانند خود را با آن تطبیق دهند. طبق فهرست مهارت‌‌های جهانی Coursera در سال 2019، دو سوم جمعیت جهان از مهارت‌‌های ضروری عقب مانده اند. تحقیقات انجمن اقتصادی جهانی نیز عنوان می‌کند که مهارت‌‌های اصلی مورد نیاز برای ایفای غالب نقش ها، تا سال 2022 بطور میانگین تا 42 درصد تغییر خواهد کرد. در این سطح از تغییرات، کمپانی‌‌‌ها با تشخیص و بدست آوردن مهارت‌‌های لازم برای ماندن در عرصه‌ی رقابت، درگیر خواهند بود. بر اساس بررسی اخیر PwC، امروزه دسترسی به مهارت‌‌های کلیدی از سه تهدید اصلی کاری برای مدیر عامل ها در سطح جهان است.

در همین راستا دانشگاه‌‌‌ها باید نقش بزرگی را در آماده سازی نیروی کار مهارت دیده ایفا کنند. برای انجام این کار نیاز به ذهنی اکوسیستم گرا است تا از امکانات آنلاین برای گسترش دسترسی و ایجاد مشارکت با دانشگاه‌‌های دیگر و عاملان تولید محتوا، بهره گیرد. بودجه‌ی در نظر گرفته شده دانشگاه ها برای بخش آموزش و فناوری 3 درصد است، اما برای تحقق این امر، احتیاج به اختصاص بودجه‌ی بسیار بیشتری است. بزودی دانشگاه‌‌‌ها نیز مشابه صنایع، احتیاج به حل مسئله دیجیتال برای حل مشکلات بزرگ خود در زمینه‌ی تحصیلات عالی خواهند داشت.

یادگیری آنلاین در سطح جهانی

دانشگاه‌‌‌ها می‌توانند با تسلط به تکنولوژی‌‌های نوظهور برای توانمندسازی دانشجویان گوناگون در سطح جهانی، از دیوار‌‌های دانشگاه فراتر روند. این کار با پذیرفتن یادگیری پایدار و آنلاین شروع می‌شود. این روش مقرون به صرفه منعطف، امکان دسترسی به برنامه‌‌های درسی دانشگاه را افزایش می‌دهد و دانشجویان می‌توانند قبل از شرکت در برنامه‌‌های آموزشی بزرگتر، در برنامه‌‌های آموزشی کوتاه تر شرکت کنند.

مثلاً تلفن‌‌های همراه، همواره دردسترس دانشجویان هستند و آنها می توانند هر جایی که اراده کنند یاد بگیرند. در سطوح بالاتر، برای بازدهی بیشتر، دانشگاه‌‌‌ها می‌توانند با استفاده از هوش مصنوعی روند‌‌های آموزشی خود را مختص میلیون‌‌‌ها دانشجو طراحی کنند.

تا به امروز دانشگاه‌‌‌ها نتایج قوی و سریعی را از آموزش در سطح آنلاین دیده اند. بطور خاص برنامه‌‌های آنلاین MBA برتر، مثل دوره MBA دانشگاه Macquarie University ، دانشگاه ایلینوی در Urbana Champaign، دانشگاه کارنگی ملون. این دانشگاه ها آموزش آنلاین را پذیرفته اند تا دسترسی و قیمت مناسبی را برای علاقه مندان به MBA فراهم کنند. این برنامه‌‌‌ها هم چنین یادگیری پایدار را افزایش می‌دهند، مثل مجموعه ای از دوره‌‌های یادگیری کوتاه که به دانشجویان کمک می‌کند تا کاستی‌‌‌ها و شکاف‌‌های دانششان را کامل کنند و یا مهارت‌‌های جدیدی را برای رسیدن به اهداف شغلی کوتاه مدت خود، بدست آورند.

با پذیرفتن شکل‌‌های گوناگون تکنولوژی، دانشگاه‌‌‌ها می‌توانند دسترسی بی سابقه ای برای میلیون‌‌‌ها دانشجو در سراسر جهان ایجاد کنند. اما این تنها فایده‌ی این کار نیست، با تعامل‌‌های عمیق تر و مشارکت‌‌های محلی در سطح جهانی، کالج‌‌های برتر می‌توانند با ایجاد چرخه‌ی مطلوب که تحقیق و مشارکت در تفکر را تقویت می‌کند، برخی از چالش بر انگیز ترین مشکلات امروز را حل کنند.

اکوسیستم دانشگاهی و یادگیری آنلاین

برای دسترسی به تحصیلات عالی در مقیاس جهانی احتیاج به همکاری جامعه‌ی جهانی است. دانشگاه‌‌‌ها می‌توانند با استفاده از تکنولوژی، به نیرو‌‌‌ها ملحق شوند، اکوسیستمی مشترک ایجاد کنند و قلب این انقلاب باشند و هم چنین میتوانند برنامه‌‌های درسی خود را با دوره‌هایی از دیگر موسسات کامل کنند. سال گذشته مؤسسه‌ی فناوری مونتری (Tec de Monterrey) در مکزیک، و دانشگاه لوس آندس (Universidad de los Andes) در کلمبیا و دانشگاه کاتولیک پاپی شیلی (Pontificia Universidad Católica de Chile) برای همکاری تحت عنوان «La Tríada» دور هم جمع شدند. La Tríada که در نوع خود پیشرو است، به بیش از 150 هزار دانشجوی این سه مرکز، امکان استفاده از 100 دوره‌ی آنلاین مشترکرا داده است. اما مزایای بالقوه‌ی این طرح فراتر از دوره‌‌های مشترک است. دانشگاه‌‌‌ها می‌توانند منابع خود را برای راه اندازی اعتبار و یا سیستم نمره دهی مشترک، جمع کنند، تا فضاهای آموزشی مشارکتی مجازی ایجاد کنند و یا دید‌‌های مختلف را برای ایجاد یک شبکه‌ی بزرگتری با هم ترکیب می‌کند تا جهت گیری برنامه‌‌‌ها شکل پیدا کند.

این همکاری های تکنولوژی محور، به کاهش کمبود‌‌های دانشکده‌‌های سراسر جهان کمک خواهند کرد. در اوایل سال جاری خبرگزاری Inside Higher Ed خبر کمبود هیئت علمی حوزه‌ی علوم کامپیوتر در سطح آمریکا را با عنوان «همان قضیه‌ی عرضه و تقاضا، اما شدید تر» منتشر کرد. در هندوستان کمبود‌‌های دانشکده تأثیرگذاری مؤسسات برتر را کاهش می‌دهد به عنوان مثال موسسته‌ی فنی هند (The Indian Institude of Technology)، یکی از مؤسسات برجسته، 35 درصد کمبود دانشکده دارد. اکوسیستم‌‌های دیجیتالی می‌توانند بصورت یکپارچه با عاملان تولید محتوا از دانشگاه ها یا صنعت ارتباط برقرار کنند تا برنامه‌‌های آموزشی سفارشی را به دانشجویان، هر جای جهان که باشند، برسانند. دانشگاه‌‌‌ها می‌توانند از بهترین ذهن‌‌‌ها در صنعت نهایت استفاده را ببرند و یا درهایی را برای تبادل دانشکده آنلاین بین موسسات بگشایند.

اکوسیستم تکولوژی هم چنین انجام تحقیقات را بین دانشگاه‌‌‌ها تسریع می‌کند. برای مثال کوارتولیو (Quartolio) که بستری تحقیقاتی مبتنی بر هوش مصنوعی است، به محققان در سراسر دانشگاه ها، مثل برکلی، MIT و استنفورد، کمک می‌کند تا مطالب را کنار هم گذاشته و دیدی هنجار شکن در نواحی تحقیقاتی خود را کشف کنند.

آماده‌ی صنعت شدن

تاریخچه‌ی در هم تنیده‌ی استنفورد و سیلیکون ولی (Silicon Valley) نشان می‌دهد وقتی صنعت با دانشگاه ارتباط داشته باشد، چه دستاورد خوبی می توان داشت. همین طور که نیاز به مهارت در محیط کار بیشتر تکامل پیدا می‌کند، به وابستگی متقابل دانشگاه و صنعت بیشتر نیاز خواهد بود. مؤسساتی مثل Mines ParisTech پیوند‌‌های محکمی با مشاغل و کمپانی های بزرگ صنعتی ایجاد کرده اند که علاوه بر انجام تحقیقات مشترک، با کمپانی‌‌ها نیز شریک می‌شود.

همینطور که کمبود استعداد در سطح جهان گسترش می‌یابد، دانشگاه ها و شرکت‌‌‌ها باید همکاری‌هایی را ترتیب ببینند که دانشجویان را به مهارت‌‌های قابل استفاده تجهیز کند. یکی از نمونه‌‌های برجسته‌ی این کار گواهینامه حرفه ای پشتیبانی IT گوگل با مجموع 25 کالج در ایالات متحده بوده است. برای گسترش اثر این برنامه، دانشگاه لندن و دانشگاه نورت ایسترن نیز، به افرادی که این برنامه‌ی آموزشی را تکمیل کنند پیشنهاد اعطای مدرک کارشناسی آنلاین می‌دهد.

رسالت مؤسسات آموزش عالی همزمان با محیط کار در حال تغییر بوده، و در این تغییر، دسترسی، اثرگذاری و ارتباط مثل همیشه از اهمیت برخوردار است. از دانشگاه‌‌‌ها خواسته می‌شود که در ابعاد گسترده تر به دانشجویان مختلف خدمت رسانی کنند و مدارکی را فراهم آورند که توجه کارفرمایانی را که تمرکز آنها از مدارک مرسوم دانشگاهی به سمت مهارت‌‌‌ها تغییر می‌کند، جلب کند. دانشگاه‌‌‌ها باید مسیر کوتاه‌تری برای مهارت‌‌های جدید ایجاد کنند و در کنار دانش بنیادی، انعطاف پذیری را برای دانشجویان فراهم آورند تا در مشاغل خود از آن بهره گیرند، چرا که یادگیری پیوسته و مادام المعر تنها راه پیش روست و تکنولوژی، مسیری به سمت این تغییر خواهد بود و آنچه را به عنوان نسخه‌ی برتر می‌شناسیم، متحول خواهد کرد.